ข้ออักเสบ (อังกฤษ: Arthritis) เป็นกลุ่มของภาวะที่เกิดการทำลายข้อต่อของร่างกาย ข้ออักเสบมีได้มากกว่าร้อยรูปแบบ โดยรูปแบบที่พบมากที่สุดคือข้อเสื่อม (osteoarthritis) ซึ่งเกิดจากการบาดเจ็บของข้อต่อ การติดเชื้อของข้อและอายุ ส่วนข้ออักเสบรูปแบบอื่นเช่นข้ออักเสบรูมาตอยด์ โรคข้อสะเก็ดเงิน จากภาวะภูมิต้านตนเอง ข้ออักเสบติดเชื้อ โรคเกาต์ซึ่งเกิดจากการสะสมของผลึกกรดยูริกในข้อและทำให้เกิดการอักเสบ นอกจากนี้ยังมีการสะสมของผลึกแคลเซียมไพโรฟอสเฟตซึ่งเรียกว่า โรคเกาต์เทียม

            โรคข้ออักเสบทั้งหมดจะมาด้วยอาการปวด ซึ่งรูปแบบการปวดจะแตกต่างกันตามชนิดของข้ออักเสบและตำแหน่ง ข้ออักเสบรูมาตอยด์มักมีอาการปวดตอนเช้า ในระยะแรกผู้ป่วยมักบอกว่าอาการปวดหายไปหลังจากอาบน้ำตอนเช้า ในผู้สูงอายุหรือเด็กอาจไม่ได้มาด้วยอาการปวด เพราะผู้สูงอายุมักขยับร่างกายได้น้อย ส่วนในเด็กเล็กผู้ป่วยจะปฏิเสธที่จะใช้แขนขาข้างที่เป็น
            ข้อมูลเกี่ยวกับประวัติการเจ็บป่วยช่วยบอกการวินิจฉัยโรคได้ โดยลักษณะสำคัญคือเวลาและความเร็วขณะเกิดอาการ รูปแบบของข้อที่เกี่ยวข้อง ความสมมาตร อาการปวดข้อตอนเช้า ความรู้สึกข้อตึงยึดหรือล็อกเมื่อไม่ได้ทำกิจกรรม ปัจจัยที่กระตุ้นหรือทุเลาอาการ และอาการในระบบอื่นๆ การตรวจร่างกายจะช่วยยืนยันการวินิจฉัยหรืออาจบ่งถึงโรคทางกายอื่นที่ทำให้เกิดอาการที่ข้อ ภาพถ่ายรังสีมักใช้เพื่อติดตามอาการหรือประเมินความรุนแรงของโรค
            การตรวจเลือดและเอกซเรย์ที่ข้อที่เป็นมักทำเพื่อให้ได้การวินิจฉัยแน่นอน การตรวจเลือดทำเมื่อสงสัยข้ออักเสบบางอย่าง อาทิ รูมาตอยด์ แฟกเตอร์, แอนตินิวเคลียร์แฟกเตอร์ (ANF) และแอนติบอดีจำเพาะอื่น

• ข้ออักเสบปฐมภูมิ
  • ข้อเสื่อม
  • ข้ออักเสบรูมาตอยด์
  • ข้ออักเสบติดเชื้อ
  • เกาต์และเกาต์เทียม
  • ข้ออักเสบในวัยเยาว์
  • โรคสติลล์
  • กระดูกสันหลังอักเสบยึดติด

• ข้ออักเสบทุติยภูมิ
  • ลูปัส อีริทีมาโตซัส
  • กลุ่มอาการเอห์เลอส์-แดนลอส
  • ซาร์คอยโดซิส
  • จ้ำเลือดฮีน็อช-เชินไลน์
  • โรคข้อสะเก็ดเงิน
  • โรคข้อแบบปฏิกิริยา
  • ฮีโมโครมาโตซิส
  • ตับอักเสบ
  • วิจิเนอร์ แกรนูโลมาโตซิส (และกลุ่มอาการหลอดเลือดอักเสบอื่น)
  • โรคไลม์
  • ไข้เมดิเตอร์เรเนียนที่เป็นกันในครอบครัว
  • Hyperimmunoglobulinemia D with recurrent fever
  • TNF receptor associated periodic syndrome
  • โรคลำไส้อักเสบ (รวมทั้งโรคโครห์นและลำไส้ใหญ่อักเสบแบบมีแผล)

• โรคที่มีอาการแสดงคล้ายข้ออักเสบ
  • นิ้วปุ้ม
  • มัลติเพิล ไมอิโลมา
  • โรคกระดูกพรุน
  • อีริทีมา อินเฟ็กทิโอซัม (โรคที่ห้า)

            วิธีการรักษาแตกต่างกันออกไปตามชนิดของข้ออักเสบ ได้แก่ กายภาพบำบัด การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต เช่น การออกกำลังกายและการควบคุมน้ำหนัก การใช้อุปกรณ์พยุง ยา และอาหารเสริม การผ่าตัดเปลี่ยนข้อมักทำในข้ออักเสบที่มีการสึกกร่อน
            โดยทั่วไปแล้วมีการศึกษาแสดงว่าการออกกำลังกายที่ข้อต่อที่เป็นสามารถทำให้อาการปวดทุเลาอย่างมากในระยะยาว นอกจากนี้การออกกำลังกายที่ข้อที่อักเสบช่วยรักษาข้อต่อรวมทั้งสุขภาพโดยรวมของบุคคลนั้น

http://th.wikipedia.org/wiki/ข้ออักเสบ