วรรณยุกต์ (อังกฤษ: tone) หรือ วรรณยุต หมายถึง ระดับเสียง หรือเครื่องหมายแทนระดับเสียง ที่กำกับพยางค์ของคำในภาษา เสียงวรรณยุกต์หนึ่งอาจมีระดับเสียงต่ำ เสียงสูง เพียงอย่างเดียว หรือเป็นการทอดเสียงจากระดับเสียงหนึ่ง ไปยังอีกระดับเสียงหนึ่ง ก็ได้ ภาษาในโลกนี้มีทั้งที่ใช้วรรณยุกต์ และไม่ใช้วรรณยุกต์ เสียงวรรณยุกต์หนึ่งๆ อาจเปลี่ยนแปลงได้เมื่อมีการประสมคำหรือเปลี่ยนตำแหน่งการเน้นเสียง

ภาษาที่มีวรรณยุกต์
ภาษาจีน-ทิเบต
ตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก (Austro-Asiatic) ภาษาเวียดนาม และภาษาอื่นที่มีความใกล้ชิดกัน เป็นภาษามีวรรณยุกต์ชัดเจน แต่ภาษาอื่นๆ เช่น มอญ เขมร มุนดา เป็นภาษาไม่มีวรรณยุกต์
ตระกูลภาษาไท-กะได ที่พูดในจีน เวียดนาม ไทย และลาว เช่น ภาษาไทย ภาษาลาว
ตระกูลภาษาม้ง-เมี่ยน ทั้งหมด
ภาษาแอฟริกาเอเชีย จำนวนมาก
กลุ่มภาษาไนเจอร์คองโก
ภาษาไนล์-ซาฮารา แทบทั้งหมด
ภาษา Khoisan ทั้งหมดในแอฟริกาตอนใต้
ภาษาอินเดีย-ยุโรปแทบทั้งหมด ไม่มีวรรณยุกต์ เว้นแต่บางภาษาเช่น ภาษาปัญจาบ
ภาษาฮังการี

ระบบวรรณยุกต์

ในภาษาที่มีวรรณยุกต์ หรือ "ภาษาวรรณยุกต์" ทุกพยางค์จะมีละดับเสียงที่กำหนดไว้แล้ว ดังนั้น พยางค์สองพยางค์สามารถมีพยัญชนะทีเหมือนกัน และ สระทีเหมือนกัน แต่ในขณะเดียวกันก็สามารถมีวรรณยุกต์ที่ไม่เหมือนกันได้
กลุ่มภาษาไท
ภาษาไทยมาตรฐาน ภาษาไทยมาตรฐานมีวรรณยุกต์ 5 เสียง คือ
1. คา ([kʰaa˧])
2. ข่า ([kʰaa˨˩])
3. ข้า/ค่า ([kʰaa˥˩])
4. ค้า ([kʰaa˦˥])
5. ขา ([kʰaa˨˦])
ทุกคำที่กล่าวข้างบน ล้วนแต่ประกอบด้วยเสียงพยัญชนะเดียวกัน คือ [kʰ] (มิใช่รูปพยัญชนะ คือ ข ค) และเสียงสระเดียวกัน คือ [aa] แต่มีเสียงวรรณยุกต์ซึ่งไม่เหมือนกัน (มิใช่รูปพยัญชนะ เช่น ไม้เอก ไม้โท)